สาระน่ารู้เกี่ยวกับการใช้รถจักรยานยนต์

1.      เครื่องแต่งกายและอุปกรณ์ในการขับขี่รถจักรยานยนต์

หมวกกันน็อก

-          ผู้ขับขี่และผู้ซ้อนท้ายต้องสวมใส่หมวกกันน็อกในขณะขับขี่รถทุกครั้ง และหมวกกันน็อกต้องมีเครื่องหมายรับรองคุณภาพมาตรฐานจาก มาตรฐานอุตสาหกรรม (มอก.)

-          การสวมใส่หมวกกันน็อก ต้องใส่สายรัดคางให้แน่นกระชับพอดี  ไม่รัดแน่นหรือหลวมเกินไป โดยปกติสามารถใช้นิ้วสอดเข้าไปได้

เสื้อแขนยาว

-          ควรสวมใส่เสื้อแขนยาวหรือเสื้อแจ๊กเก็ตที่มีสีสันสว่างสดใส เพื่อให้ผู้อื่นมองเห็นได้อย่างชัดเจนในระยะไกล

กางเกงขายาว

-          กางเกงควรเป็นกางเกงที่มีเนื้อผ้าที่หนา เช่น กางเกงยีนส์ ที่ไม่คับหรือหลวมเกินไป

ถุงมือ

-          ผู้ขับขี่ควรใส่ถุงมือสำหรับผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ เพื่อให้กระชับในขณะขับขี่และป้องกันมิให้เกิดการบาดเจ็บรุนแรงที่มือเมื่อเกิดอุบัติเหตุ

รองเท้า

-          ควรสวมใส่รองเท้าบู๊ทหรือรองเท้าหุ้มส้นทั้งผู้ขับขี่และผู้ซ้อนท้าย ไม่ควรสวมใส่รองเท้าแตะในการขับขี่รถเพราะอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บที่รุนแรงบริเวณรองเท้าเมื่อเกิดอุบัติเหต

ุ

การตรวจเช็ครถก่อนการขับขี่

ผู้ขับขี่ควรหมั่นตรวจเช็ครถก่อนการขับขี่ทุกครั้ง รถต้องอยู่ในสภาพพร้อมที่จะใช้งานอยู่ตลอดเวลา ควรสำรวจตัวรถและตรวจเช็คระบบที่สำคัญต่างๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดอุบัติเหตุ และเพื่อความปลอดภัยของผู้ขับขี่และผู้ใช้ถนนอื่นๆ

                น้ำมันเชื้อเพลิง

-          การขับขี่ทุกครั้งต้องแน่ใจว่า มีน้ำมันเชื้อเพลิงเพียงพอหรือไม่ต่อการเดินทาง

น้ำมันเครื่องหรือน้ำมันหล่อลื่น

-          ตรวจเช็คระดับน้ำมันหล่อลื่นให้อยู่ในระดับที่กำหนด และควรเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องทุกครั้งที่น้ำมันเครื่องสกปรก หรือครบทุกๆ 3,000 กิโลเมตร

ยาง

-          ควรตรวจเช็คแรงดันลมยางให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด ไม่แข็งหรืออ่อนเกินไป

-          ตรวจเช็คสภาพและการสึกหรอของยางอย่างสม่ำเสมอ

โซ่

-          ตรวจเช็คความตึงของโซ่ไม่ให้ตึงหรือหย่อนเกินไป (ระยะความตึงของโซ่มาตรฐานประมาณ 15-20 มิลลิเมตร)

-          ควรใช้น้ำมันหล่อลื่นสำหรับโซ่โดยเฉพาะ (ไม่ควรใช้จาระบี)

เครื่องยนต์

-          ควรตรวจเช็คการซึมของน้ำมันเครื่องที่เครื่องยนต์ว่ามีการรั่วซึมหรือไม่

เบรค

-          ตรวจเช็คการทำงานของเบรคหน้า-หลัง ว่าทำงานได้ดีหรือไม่

-          หมั่นตรวจเช็คระดับน้ำมันเบรคให้อยู่ในระดับเพียงพอ (เหนือขีด LOWER )

-          ตรวจเช็คระยะฟรีของคันเบรคหน้าและคันเบรคหลังให้อยู่ในระยะฟรีประมาณ 15-20 มม.

คลัทช์

-          เมื่อบีบคันคลัทช์มาด้านหลังจนสุดเช็คการทำงานของเกียร์ว่าเข้าเกียร์ได้นุ่นนวลเป็นปกติดีหรือไม่

-          เช็คระยะฟรีของคันคลัทช์ที่เหมาะสมอยู่ในระยะฟรี 10-20 มม.

ระบบไฟ

-          เช็คระบบไฟสัญญาณต่างๆ เช่นไฟหน้า,ไฟท้าย,ไฟเบรคและไฟเลี้ยวให้สามารถทำงานได้โดยปกติ

-          เช็คสัญญาณแตรให้พร้อมใช้งาน

กระจกมองหลัง

-          การปรับแต่งกระจกมองหลังให้ปรับในขณะที่รถจอดอยู่กับที่และอยู่ในท่านั่งขับขี่ที่ถูกต้อง การปรับกระจกมองหลังต้องสามารถมองเห็นภาพที่อยู่ด้านหลังของท่านอย่างชัดเจน

ติดเครื่องยนต์

-          ควรมีการติดเครื่องยนต์ เพื่อเป็นการอุ่นเครื่องก่อนการขับขี่รถจักรยานยนต์ทุกครั้ง และเป็นการยึดอายุการใช้งานของเครื่องยนต์

-          ควรมีการสังเกตุจากการฟัง ว่ามีเสียงแปลกปลอมของเครื่องยนต์ในชิ้นส่วนไหนดังเกินสมควรหรือไม่

ท่าทางการขับขี่

          การขึ้นรถ-ลงรถ

                การขึ้นหรือลงรถทุกครั้งให้ใช้มือขวาบีบคันเบรคหน้าไว้แล้วหันมองดูด้านหลังจนแน่ใจว่า ไม่มีรถคันอื่นตามหรือวิ่งแซงมา

                เมื่อขึ้นหรือลงรถ ให้ใช้เพียงเท้าซ้ายยึดเป็นหลักให้มั่น จงจำไว้ว่า

-          อย่าหันหรือหมุนแฮนด์รถไปทางด้านใดด้านหนึ่ง

-          ควรเอียงรถเข้าหาตัวผู้ขับขี่เล็กน้อย

-          ควรวางเท้าซ้ายของท่านให้มั่นคงลงบนพื้นถนน

ตำแหน่งการขับขี่

                การนั่งขับขี่รถในตำแหน่งที่ถูกต้องทำให้เกิดความ

-          คล่องตัวในการควบคุมรถ

-          มีการทรงตัวที่ดี

-          ทัศนวิสัยในการมองเห็นที่ดี

-          ไม่เมื่อยล้าในขณะขับชี่(ไม่ควรนั่งชิดด้านหน้าหรือหลังมากเกินไป

1.        สายตา             ควรมองตรงไปข้างหน้าไม่ก้มหรือเงย

2.        หัวใหล่            วางไหล่ให้สบายๆ ไม่ยกหรือเกร็งจนเกินไป

3.        แขน                หรือศอก                ปล่อยตามธรรมชาติ ไม่กางออก

4.        มือ                   จับแฮนด์ทั้งสองให้มืออยู่ระหว่างกึ่งกลางของมือจับพอดีและให้กระชับไม่แน่นหรือหลวม                 เกินไป

5.        สะโพก           นั่งขับขี่รถในตำแหน่งที่ถูกต้อง เพื่อช่วยให้เกิดความคล่องตัวในการควบคุมรถ

6.        หัวเข่า             หัวเข่าเหยียดตรงไปข้างหน้าบีบกระชับให้พอดีๆ กับถังน้ำมัน(อย่ากางเข่าออกมาด้านข้างโดยเด็ดขาด)

7.        ปลายเท้า         วางเท้าทั้งสองลงบนที่พักเท้า ให้ปลายเท้าชี้ตรงไปข้างหน้า โดยที่ปลายเท้าขวาแตะเบาๆ อยู่ที่คันเบรคหลัง และปลายเท้าซ้ายวางไว้ที่คันเปลี่ยนเกียร์ (อย่าสอดปลายเท้าทั้งสองไว้ด้านล่างคันเปลี่ยนเกียร์และคันเบรคหลัง)

ความรู้พื้นฐานการขับขี่

การออกรถและการเร่งเครื่องยนต์อย่างนิ่มนวล

                ในขณะที่กำลังจะนำรถออกมาจากขอบด้านซ้ายของถนน สิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งที่จะต้องทำก็คือ ต้องควบคุมรถได้อย่างมั่นคง และออกรถได้จังหวะสอดคล้องกับสภาพการจราจรในขณะนั้น

                การออกรถ

-          เพื่อความปลอดภัย หันมองดูรอบๆ แล้วเปิดไฟสัญญาณเลี้ยวขวา

-          เลือกใช้เกียร์ไปที่ตำแหน่งเกียร์ 1

-          หันมองผ่านเหนือไหล่ขวาตรวจเช็คความปลอดภัยอีกครั้ง

-          เริ่มออกรถไปทางขวาช้าๆ

-          เมื่อออกรถเรียบร้อยแล้ว ให้ปิดไฟสัญญาณเลี้ยวขวา

ข้อแนะนำในการออกรถ

-          การออกรถต้องคำนึกถึงความปลอดภัยเป็นหลัก จงระมัดระวังอย่าทำให้รถคันอื่นต้องหลบหรือลดความเร็วลงในขณะที่ท่านนำรถออกจากข้างทาง

-          ระวัง! อย่าออกรถด้วยการเลี้ยวออกมาทางด้านขวาอย่างกระทันหัน

การออกรถอย่างรวดเร็วและการเร่งความเร็ว

-          หมั่นพยายามฝึกฝนหาความชำนาญในการออกรถอย่างรวดเร็ว ด้วยการบิดคันเร่งและปล่อยคลัทช์ได้อย่างรวดเร็วให้สัมพันธ์ในเวลาเดียว จนกว่าจะเกิดความคล่องตัวในการใช้คลัทช์ได้อย่างดี เพราะบางครั้งการขับขี่รถต้องให้สอดคล้องกับสภาพการจราจรในช่วงเวลาการจราจรติดขัดหรือในชั่วโมงเร่งด่วน

-          ฝึกการใช้คลัทช์สลับกันไปมาเพื่อช่วยในการปรับลดความเร็วในขณะขับขี่รถเข้าทางแยกหรือหักมุมถนน

การเปลี่ยนเกียร์

                การขับขี่รถจักรยานยนต์ผู้ขับขี่จะต้องรู้ว่า เมื่อไหร่ควรจะเปลี่ยนเกียร์ไปที่ตำแหน่งเกียร์ที่สูงกว่า การที่จะตัดสินใจเปลี่ยนเกียร์ให้อยู่ในตำแหน่งเกียร์ที่สูงกว่านั้น ปัจจัยขึ้นอยู่กับสภาวการณ์จราจรรอบๆตัว,ความเร็วที่กำลังใช้อยู่ และสมรรนะของเครื่องยนต์

                การเปลี่ยนเกียร์รถให้ไปอยู่ที่ตำแหน่งเกียร์ที่สูงกว่าโดยไม่เร่งเครื่องยนต์ อาจทำให้เครื่องยนต์เกิดการสั่นหรือกระตุก และถ้าหากการใช้เกียร์ต่ำในขณะที่รถวิ่งด้วยความเร็วสูง ก็จะทำให้สิ้นเปลืองน้ำมันเชื้อเพลิงและมีเสียงดังเนื่องจากเครื่องยนต์ทำงานที่ความเร็วรอบสูง

                ข้อแนะนำ  ควรเลือกใช้เกียร์ให้เหมาะสมและสัมพันธ์กันกับความเร็วของรถ ด้วยวิธีการดูอาการสั่นหรือฟังเสียงของเครื่องยนต์

                วิธีเปลี่ยนเกียร์ไปที่ตำแหน่งเกียร์ต่ำกว่า

-          เมื่อลดความเร็วลง

-          ขณะขับขี่บนทางสูงชัน

-          ต้องการใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรคในขณะขับขี่บนถนนที่เปียกลื่นหรือขับขี่ลงเขา

การเบรค

                ประโยชน์ของการใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรค เพื่อลดความเร็วของรถลง

                ในขณะที่เบาคันเร่ง เครื่องยนต์จะค่อยๆ ช้าลง ล้อหลังซึ่งทำงานสัมพันธ์กันกับเครื่องยนต์จะค่อยๆ หมุนช้าลงไป ส่งผลให้ความเร็วของรถช้าลงไปด้วย การลดความเร็วของรถด้วยวิธีนี้ เรียกว่า การใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรค (Engine Brake) และถ้าต้องการจะลดความเร็วของรถให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นก็สามารถทำได้ด้วยการเปลี่ยนเกียร์ไปที่ตำแหน่งเกียร์ที่ต่ำกว่า การใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรคด้วยวิธีนี้สำคัญอย่างยิ่งเมื่อต้องการจะชะลอความเร็ว ในขณะที่ขับขี่รถเข้าไปบนถนนที่เปียกลื่น, ขณะขับขี่รถลงจากที่ลาดชัน, หรือเมื่อต้องการจะลดความเร็วของรถลงในขณะขับขี่ด้วยความเร็วสูง

                อย่างไรก็ตาม จงจำไว้เสมอว่าการใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรคจะไม่เป็นผล ถ้ามือซ้ายยังบีบคลัทช์อยู่

การใช้เบรคหน้าและหลังอย่างมีประสิทธิภาพ

                การควบคุมให้รถหยุดอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่สุด จงพยายามฝึกฝนเทคนิคที่จะทำให้คุณหยุดรถได้ในระยะทางสั้นที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้โดยไม่เสียการทรงตัว

                วิธีการใช้เบรคหน้า

                เบรคหน้าเป็นเบรคที่มีประสิทธิภาพในการหยุดรถได้ดีกว่าเบรคหลัง การใช้เบรคหน้าสามารถกระทำได้โดยค่อยๆ บีบคันเบรคด้วยมือขวา ถ้าปรากฎว่าล้อหน้าถูกล็อค และรถเริ่มมีอาการลื่นไถลในขณะที่ใช้เบรคหน้าให้รีบปล่อยคันเบรคทันทีแล้วค่อยๆ ควบคุมให้ตั้งตรงเนื่องจากเบรคหน้าใช้บังคับด้วยมือจึงควบคุมได้ดีกว่าลองเริ่มเบรคเบาๆ อย่างต่อเนื่อง แล้วค่อยๆ เพิ่มแรงบีบมากขึ้นๆ จนกว่าจะหยุด

                วีธีการใช้เบรคหลัง

                เบรคหลังสามารถกระทำได้โดยใช้เท้าขวาเหยียบลงบนคันเบรค การใช้เบรคหลังอย่างเดียวไม่สามารถที่จะหยุดรถได้ในระยะสั้นๆ เพราะเบรคหลังมีประสิทธิภาพในการหยุดรถได้น้อยกว่าเบรคหน้า และถ้าหากท่านใช้เบรคหลังเพียงอย่างเดียวอย่างรุนแรง ก็จะทำให้ล้อล็อก เป็นเหตุให้รถลื่นไถลหรือล้มลงได้ พยายามใช้เบรคหลังเบาๆ แล้วค่อยๆ เพิ่มแรงเบรคทีละน้อยๆ จนกว่ารถจะหยุด

ข้อแนะนำในการใช้เบรคอย่างถูกวิธี

1.        คืนคันเร่งแล้วใช้เบรค (วิธีนี้จะทำให้เกิดการใช้เครื่องยนต์ช่วยเบรค)

2.        ใช้เบรคหน้าและเบรคหลังพร้อมๆ กัน (จะสามารถหยุดรถได้ด้วยระยะทางสั้นๆ และมีประสิทธิภาพ)

3.        การใช้เบรคควรใช้ในขณะที่รถอยู่ในตำแหน่งตั้งตรง

4.        หลีกเลี่ยงการใช้เบรคอย่างกระทันหันหรืออย่างรุนแรง

5.        การใช้เบรคด้วยวีธีย้ำเบรคก่อนหยุดรถจะช่วยหลีกเลี่ยงการใช้เบรคอย่างรุนแรงและช่วยเตือนให้ผู้ขับขี่ด้านหลังเพิ่มความระมัดระวังขึ้นมาก เพราะขณะที่ใช้เบรคสัญญาณไฟเบรคจะปรากฏที่ด้านหลังรถทุกครั้งที่ใช้เบรค

6.        บนพื้นผิวถนนที่เปียก ระยะทางในการหยุดรถต้องยาวกว่าพื้นถนนแห้ง จงหลีกเลี่ยงการเบรคอย่างกระทันหันและรุนแรง เพราะจะทำให้รถเสียหลักลื่นไถลหรือล้มลงได้ การใช้เบรคบนถนนที่เปียกต้องตั้งตัวรถให้ตรงอยู่เสมอ    หลีกเลี่ยงการใช้เบรคอย่างรุนแรง และควรขับขี่รถทิ้งระยะห่างจากรถคันหน้ามากกว่าปกติพอสมควร

การใช้เบรค ( ตอนที่ 2 )

                วีธีหยุดรถที่จุดเบรค

1.        ลดความเร็วลงก่อนถึงเป้าหมายที่จะเบรค เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้เบรคหลายๆ ครั้ง (ควรใช้เบรคหน้า – เบรคหลัง และเครื่องยนต์ช่วยเบรคพร้อมๆ กันเพื่อหยุดรถได้ตามเป้าหมายที่กำหนด)

2.        หยุดรถให้ปลายสุดของล้อหน้าสัมผัสกับจุดเบรคที่กำหนดหยุด

3.        เปลี่ยนเกียร์ไปที่ตำแหน่งเกียร์ 1 ก่อนที่รถจะหยุด

4.        เมื่อรถหยุดนิ่งแล้วให้ใช้เท้าซ้ายวางลงบนพื้น พร้อมกับบีบคลัทช์ด้วยมือซ้ายจนสุด

การเบรคอย่างกระทันหัน

                ควรฝึกฝนการเบรคอย่างรวดเร็วและปลอดภัย โดยใช้ระยะทางในการเบรคให้สั้นที่สุดและในกรณีที่ต้องเบรคอย่างฉุกเฉิน เช่น คนวิ่งข้ามถนนตัดหน้าอย่างกระชั้นชิด หรือมีรถวิ่งตัดหน้าอย่างคาดไม่ถึง

ข้อแนะนำในการใช้เบรคอย่างกระทันหัน

1.        ควบคุมรถให้ตั้งตรง

2.        ทำการเบรครถอย่างถูกต้องตามขั้นตอน (ใช้เบรคหน้ามากกว่าเบรคหลัง ระวังอย่าให้ล้อล๊อค)

3.        รักษาท่าทางการขับขี่ให้ถูกต้อง ในขณะที่เบรครถอย่างรวดเร็ว

-          เข่าทั้งสองหนีบชิดกับถังน้ำมัน

-          ศอกทั้งสองแนบชิดลำตัว

-          มือทั้งสองข้างจับแฮนด์ให้กระชับ งอข้อมือเล็กน้อย ลักษณะเตรียมพร้อมที่จะรับน้ำหนักตัวเอาไว้ไม่ให้ถลำไปด้านหน้า

4.        บีบคลัทช์ให้สุดก่อนที่จะหยุดรถ แล้ววางเท้าซ้ายลงบนพื้น

ทบทวนข้อปฏิบัติ

                ให้ผู้ขับขี่ทำการทบทวนโดยรวมข้อปฏิบัติ เพื่อช่วยให้เกิดความชำนาญในการใช้รถจักรยานยนต์อย่างปลอดภัย ควรตรวจสอบรายการต่อไปนี้ว่า ท่านมีความสามารถทำได้ครบถ้วน ถูกต้องหรือไม่

1.        ท่าทางอารขับขี่ของท่านถูกต้องหรือไม่

2.        ท่านออกรถอย่างถูกต้องดดยปราศจากความยุ่งยากหรือไม่

3.        ท่านสามารถเปลี่ยนเกียร์ได้ตามต้องการด้วยความเรียบร้อยหรือไม่

4.        ท่านสามารถควบคุมการให้เบรคได้หรือไม่

5.        ท่านสามารถหยุดรถได้ทันท่วงทีหรือหยุดรถขณะคับขันได้อย่างง่ายดายหรือไม่

หากท่านติดขัดหรือไม่สามารถทำได้อย่างถูกต้องในข้อไดข้อหนึ่ง จงพยายามหมั่นฝึกฝนให้บ่อยครั้งในหัวข้อนั้นๆ จนกว่าท่านจะมีความรู้สึกว่าทำได้อย่างคล่องแคล่ว และถูกต้องแล้ว